CD van de Week: Ayreon – The Theater Equation

Vier keer stond Ayreon in een totaal uitverkocht Luxor Theater (Rotterdam) om de mega rock opera ’The Theater Equation’ live te vertolken. De line-up is gigantisch: Marcela Bovio, Anneke van Giersbergen, Irene Jansen, James LaBrie, Marcel Coenen, Freek Gielen, Johan van Stratum e.v.a. Deze live uitvoering is gebaseerd op het album ‘The Human Equation’ (2004). Het verhaal gaat over een man die een eenzijdig auto-ongeluk overleefde, maar vraag niet hoe, hij ligt in coma. Zijn vouw en zijn beste vriend zijn dag en nacht in het ziekenhuis. Het slachtoffer is zich niet bewust van zijn medische situatie. Ondanks dat raakt hij verzeild in een storm van emoties. Wil hij vechten om te overleven en zijn leven weer op de rit te krijgen? Of sterft hij omdat hij niet kan en/of wil vechten tegen de pijn en de mentale machteloosheid?

CD1

In ‘Day one, Vigil’ raakt Wudstik (Jermaine vd Bogt) me direct in mijn hart, zowel door de kleur van zijn stem, als de duidelijk uitgesproken woorden die hij zingt. Je hoort het starten en wegrijden van een auto (day two, Isolation). Piepende remmen.. dan is het één seconde stil,

“I can’t move, I can’t feel my body”

en het vervolg van de tekst gaan door merg en been. Ik ben één met tekst en muziek. De wending naar rock is fantastisch ingezet. Het orgel komt duidelijk naar voren. De muziek is mooi verdeeld tussen de boxen en de geluidskwaliteit is zeer goed. Meerdere vocalen, die soms tegen elkaar in zingen, klinken vol emotie. Al deze verschillende stemmen zijn ingrijpend. Het gave drumwerk van Ed Warby benadrukt dit extra. Hier vloeit een mooie wending met dwarsfluit (Jeroen Goossens) en strijkers uit voort (Maaike Peterse op cello en Ben Mathot op viool). Het geheel is complex. Muziek, zang en tekst snijden dwars door mijn ziel.

‘Pain’ begint met de zin: “Wake up, its only a dream, wake up”. De snaren zijn subliem bespeeld. Dan klinken de woorden: “I’m the chain around your neck”. Het drumritme dat volgt vormt een perfecte combinatie met deze tekst. Natuurlijk komen er wat metal invloeden om de hoek kijken, waarna de muziek bijna vrolijk klinkt. Ik zit zo “in de muziek” dat ik vergeten ben dat het een live album is. Tot ik applaus hoor. Natuurlijk dik verdiend. Toch haalt het mij, heel even, een beetje ‘uit het verhaal’.

Ook in de nummers die volgen versterken de klein gespeelde en gezongen delen èn de rockende gespeelde stukken elkaar. A capella koorzang, door het Epic Rock Choir, laagje over laagje, her en der een vleugje metal, je komt bijna oren te kort. Dit zit geweldig in elkaar en steeds hoor je weer nieuwe dingen. Bij dit alles komen diverse emoties zoals woede, pijn en angst voorbij.
‘Day four, Mystery’ eindigt met een door emotie verscheurde schreeuw, dit komt binnen! ‘Day six, Childhood’, heeft impact, vooral door de combinatie van minimalistische zang in combinatie met strijkers. De gevoelens en frustraties wisselen per dag. Zo verloopt ‘Day eight, School’ deels chaotisch. Geen wonder want het leven staat na een ongeluk volledig op zijn kop, zowel voor het slachtoffer als voor zijn omgeving.

Na de voorgaande nummers is het korte, instrumentale, ‘Playground (day nine)’ bijna vrolijk te noemen. De dwarsfluit draagt bij aan deze sound, en zorgt voor een korte onderbreking van het zware concept. Dat een allesoverheersende pijn een onderdeel is wordt duidelijk in het a capella gezongen ‘Reprise Pain 2’. ‘Day eleven, Love’ gaat natuurlijk over de liefde. Verwacht geen suikerzoet nummer. Want hier zijn ook wat metal invloeden te horen.

CD2

Mysterieuze en indringende start van ‘Trauma’. Er volgen diverse wendingen, waaronder rock en metal invloeden. “She won’t let you go!” wordt bijna geschreeuwd i.p.v. gezongen. Door de imponerende opbouw houdt het indringende en ontroerde gevoel het hele nummer aan. Het korte grunten past hier perfect bij: het zijn hartverscheurende, rauwe kreten van emotie en frustratie. Ik ben diep geraakt en heb kippenvel.. drie lagen kippenvel zelfs. Deze twaalfde dag eindigt rustig. Op een impostante manier komen allerlei emoties en gevoelens naar boven in de nummers die volgen. Vol passie wordt de zin: “You can not run you can not hide, so face it” verspreid over ‘Betrayal (day fifteen), een aantal keer herhaald, dit raakt me tot op het bot.

Een diggeri doo klinkt in het intro van ‘Loser (Day sixteen)’. Je voelt dat de sfeer in de zaal even vrolijker is. Deze lichte, vrolijke sound wordt afgewisseld met duistere klanken.
Met de woorden : “I’ll come back to live” besluit het slachtoffer in ‘Disclosure (day nineteen)’ het gevecht aan te gaan. Kracht en vechtlust klinken in het staccato drum ritme van ‘Confrontation’. De krachtige zang onderstreept dit. Dat de situatie onzeker is blijkt uit de manier waarop een aantal woorden breekbaar gezongen worden. Kracht en vechtlust overheersen want ze komen terug in muziek en zang. Wat een grandioze climax!! Bliepende geluiden in ‘Dream sequencer system offline’. Stemmen als in een droom spreken slechts een paar zinnen. Hiermee is de cd, in eerste instantie, vrij onverwacht afgelopen.

Neem ruim de tijd om deze 2 cd’s te luisteren, om je in te graven in het concept. Want ‘The Theater Equation’ is een 1e klas luister album! Óók de dvd is zeer indrukwekkend.

(9,5/10, InSideOut)