Porcupine Tree – Closure/Continuation

Dat was vorig jaar een verrassing! Net toen de verstokte progrockfan zich er eindelijk bij neer had gelegd dat er geen muziek meer in Porcupine Tree zat, kondigde Steven Wilson doodleuk na 13 jaar een vervolg aan. Of het mindere succes van zijn laatste soloalbum er wat mee te maken heeft gehad, zullen we nooit weten, maar een reünie van de bijna legendarische PT is welkom. Hoewel reünie, de bassist van het eerste uur, Colin Edwin, mocht niet meedoen. Officieel omdat hij geen contact heeft onderhouden, maar iets zegt me dat control freak Wilson graag zelf zijn bas-ei kwijt wilde. Toch jammer, want het mooie vloeiende spel en diepe geluid van Edwin wordt wel degelijk gemist op deze nieuwe plaat. De eerste single, het nogal kille en harde ‘Harridan’ opent wel meteen met een basriff van Wilson, om ons maar even te laten horen dat hij het ook zelf kan.

Maar goed, het gaat om het totaalproduct en dat is overwegend prima, maar wel met de nodige kanttekeningen. Kanttekening één is dus de afwezigheid van Colin én tweede (tour)gitarist John Wesley niet te vergeten. Nummer twee is het echt spuuglelijke artwork. Het levert met afstand het minst aantrekkelijke boek op van alle special editions van Steven Wilson en PT. Wie heeft dat in godsnaam bedacht? Oh ja, Steven Wilson zelf natuurlijk. Kanttekening drie is dat de bonustracks alleen te horen zijn op de dure speciale uitgaven van zowel vinyl als cd. En dat terwijl de laatste twee nummers daarvan tot het betere nieuwe werk behoren. Jammer, maar gelukkig zijn alle tien nummers wel makkelijk te streamen.

Het afscheids- dan wel heropstart-album (‘Closure/Continuation’) opent dus met het gevoelloze, wat ongemakkelijke ‘Harridan’. Voorzien van overwegend vervormde zang, zeer vernuftig drumwerk, harde gitaarriffs, maar toch ook voldoende breaks om je bij de les te houden. Het blijkt een groeier, want uiteindelijk bevalt het nummer me wel, al is het geen eenvoudige kost. In deze stijl komen we later ‘Rats Return’ en ‘Herd Culling’ tegen. Mathematische, heavy en afgemeten riffs, afgewisseld met rustigere stukken. Nummers vol dynamiek die wat warmte ontberen, maar wel vernieuwend zijn in het PT-oeuvre. Nummers ook waar duidelijk meesterdrummer Gavin Harrison een dikke vinger in de compositiepap had, hij leeft zich er in ieder geval enorm in uit.

Gelukkig zijn deze tracks ingebed tussen wat melodieuzer en sfeervoller werk. Het melancholieke ‘Of The New Day’ is een feest der herkenning en heeft een prachtige zangmelodie en dito opbouw. De akoestische gitaar en de warme stem van Wilson worden nog wel ruw verstoord door wat heaviëre akkoorden, maar het resulteert in een prima compositie. Datzelfde geldt voor het lange en Pink Floyd-achtige ‘Dignity’. De hand van toetsenist Richard Barbieri is hoorbaar. Een heerlijke, wat droevige laidback song met het mooiste refrein van de plaat en prachtige samenzang. Hoe fijn ook dat Wilson zijn kopstem van zijn laatste soloalbum grotendeels ongebruikt laat. Dat scheelt toch een punt in de eindscore.

Tot slot twee wat afwijkende nummers. De elektronische aanpak in vreemde eend ‘Walk the Plank’ hebben we niet eerder van PT gehoord. De minimalistische inslag neigt naar Wilson’s ‘The Future Bites’. Met alle geluiden die voorbij komen lijkt het bijna geschreven voor de surroundmix op de blu-ray. Het breekt de sfeer in ieder geval prima en is een mooie rustige opmaat naar het mijns inziens indrukwekkendste nummer, het bijna 10 minuten durende epos ‘Chimara’s Wreck’. Het nummer heeft een prachtige opbouw, waarvan de eerste helft weer vol melancholie zit en er een schitterende sfeer wordt neergezet, waarna de muzikanten in het uitdagende tweede deel langzaam steeds enthousiaster los gaan. Heerlijke breaks, weidse zangpartijen, fijn riffwerk, tegendraads drumwerk en zowaar een flitsende gitaarsolo. Een geweldig einde van dit album.

Hoewel, einde, de eerder genoemde bonustracks mogen niet onvermeld blijven. Het wat neurotische instrumentaaltje ‘Population Three’ is nog aardig te noemen, maar duurt me te lang. Echter, ‘Never Have’ blijkt een indrukwekkende, heel afwisselende track: wederom vol dynamiek, prachtig pianospel en beklijvende melodieën. Ook de echte afsluiter ‘Love In The Past Tense’ is met zijn originele opbouw en het wat ingehouden ritme, de naam ‘bonustrack’ onwaardig.

De slimme albumtitel geeft Wilson straks alle ruimte om bij succes te continueren en zo niet, dit als een logische afsluiting te zien. We gaan zien of er voldoende spelplezier is bij hun najaarstour dat een voortzetting van het avontuur rechtvaardigt. Muzikaal bijt dit album het solowerk van Steven Wilson in ieder geval niet, dus waarom geen twee carrières in de lucht houden? Het album is me alleszins meegevallen, al waren er wel meerdere draaibeurten voor nodig, maar dat zijn vaak de beste. Productioneel klinkt het weer als een gelaagde Zwitserse klok, doch iets minder warm dan de latere PT albums. En voor de twijfelaars, de bij de special edition van ‘Closure/Continuation’ geleverde blu-ray is erg karig: alleen de zeven album nummers in diverse erg mooie 5.1-mixen, maar geen clips, making of’s of extra materiaal waar Wilson ons vroeger mee verwende. Eindig ik toch nog met een laatste kanttekening. (90/100 – Music For Nations)

Lineup

Steven Wilson – vocals, bass, guitars
Gavin Harrison – drums
Richard Barbieri – keyboards

Tracklist

1. Harridan
2. Of The New Day
3. Rats Return
4. Dignity
5. Herd Culling
6. Walk The Plank
7. Chimera’s Wreck
8. Population Three (bonustrack)
9. Never Have (bonustrack)
10. Love In The Past Tense (bonustrack)