Pain of Salvation – Panther

Niets is zo voorspelbaar als de onvoorspelbaarheid van nieuw plaatwerk van het Zweedse Pain of Salvation. Zo is er weer een nieuw experimenteel geluid, nu wat meer gebaseerd op elektronica, al is de stap minder groot als tussen de beide ‘Road Salt’ albums (retro rock) naar het vorige ‘In the Passing Light of Day’ (prog metal). Maar verder kunnen we alle hokjes weer afvinken: een conceptalbum – check, uitdagende en ontoegankelijke nummers die meerdere luisterbeurten nodig hebben – check, een breed scala aan geluiden en volop bombast – check, een lang epos als afsluiter zoals een progrock-album betaamt – check, een album waar je nog jaren nieuwe dingen in ontdekt – check.

Na het prachtige, zeer emotionele en succesvolle vorige album, waarin zanger en bandleider Daniel Gildenlöw inspiratie putte uit zijn bijna doodervaring na het oplopen van een vleesetende bacterie, lag de lat hoog voor Pain of Salvation. Maar er is opnieuw uitdaging gevonden in een concept, deze keer  over mensen met autisme en hun plek in de maatschappij. Het kan me persoonlijk niet echt boeien, maar het werkte blijkbaar als inspirerende katalysator voor 53 minuten prachtige muziek. De productie is gelukkig wat toegankelijker dan we gewend zijn, met enorm veel (zang)lagen en geluidjes, wat schreeuwt om beluistering per koptelefoon. Hier is hoorbaar enorm veel tijd en liefde in gepompt. Al is het de eerste keren ook wat vermoeiend, zoveel informatie komt er op je af. 

Opener en eerste single ‘Accelerator’ geeft een goed beeld van het nieuwe geluid. Een heavy, overrompelend en wat hakkelig en gejaagd nummer waar de toetsen op de achtergrond het geluid inkleuren en de drums de toon zetten. Daniel’s zang is soms wat elektronisch vervormd, wat we ook in andere nummers tegenkomen, maar het werkt hier. Zijn emotionele zang is trouwens de hele plaat vanzelfsprekend weer van een topniveau. Het navolgende ‘Unfuture’ is wat toegankelijker (nou ja), wat trager, met volop dynamiek. En met een duidelijk thema, een heerlijk zwaar overstuurd refrein en een band die in de slotminuten helemaal los gaat. 

Het vreemde ‘Restless Boy’ bleek een nogal aparte keuze als tweede single, kan me wat minder bekoren nog, daarvoor neemt de song net wat teveel tijd om to-the-point te komen. Het rustige begin, het tegendraadse ritme en de onverwachte geluidsuitbarstingen maken het me net iets te ontoegankelijk. En als de song eenmaal op gang is, is het gedaan. Dan volgt er gelukkig het prachtige en toegankelijke ‘Wait’. De stem van Daniel op een bed van pianoklanken en akoestische gitaren, heerlijk. Langzamerhand worden er wat lagen aan toegevoegd en ontaard de song in een mooie ballad, die halverwege wat heaviër wordt. Topper!

‘Keen to a Fault’ start met een synthesizer en blijft het hele nummer leunen op de toetsen van Daniel Karlsson, wat het tot het meest proggy nummer van de plaat maakt. Volop afwisseling in de zangpartijen wederom, met een krachtig refrein. Het korte instrumentale ‘Fur’ bestaat uit enkele lagen strings en vormt een opmaat naar het titelnummer ‘Panther’. De rappartijen in de coupletten in deze wat industriële song zal niet iedereen kunnen bekoren, maar het draagt zeker bij aan de afwisseling op het album. Het melodieuze refrein en de hakkende gitaren halverwege maakt het toch weer zeer herkenbaar Pain of Salvation. De song had van mij nog wel wat langer mogen duren.

Het dreigende en langzaam opbouwende ‘Species’ opent rustig. Echter halverwege valt de band met zware gitaarrifs in en met name het overrompelende drumwerk van Léo Margarit valt op. Prima song wederom. Afsluiter, het 13 minuten durende ‘Icon’ vat de voorgaande 40 minuten prima samen, al refereert de song mijn inziens net iets teveel aan andere Pain of Salvation nummers zoals ‘The Passing Light of Day’ van het vorige album. De emotionele zang en het hoge pianootje eronder hebben we eerder gehoord. Maar als prog-epos en overdonderende afsluiter voldoet de song prima. En eindelijk horen we gitarist Johan Hallgren los gaan in een mooie en lange solo, die hij in het heavy slotstuk nog eens over mag doen. Die had ik graag vaker horen shredden op deze plaat. 

Met ‘Panther’ consolideert Pain of Salvation zijn eredivisie positie binnen de prog rock en metal. Een zeer uitdagend, loodzwaar en enorm afwisselend album die ik waarschijnlijk pas op echte waarde weet te schatten na talloze draaibeurten de komende jaren. Op de inspiratie van Daniel Gildenlöw staat geen maat gelukkig, hij weet zich nog altijd te vernieuwen en de luisteraar te verrassen. Kom daar maar eens om bij de meeste progrock bands. De ondersteunende tour ter promotie wordt helaas nog even uitgesteld, maar puur op eigen kracht gaat deze ‘Panther’ het ook wel redden, daar ben ik van overtuigd. Een zelfde cijfer als ik het vorige album zou geven dus.
(95/100 –  Inside Out Records)

Tracklist

1. Accelerator
2. Unfuture
3. Restless Boy
4. Wait
5. Keen to a Fault
6. Fur
7. Panther
8. Species
9. Icon

Line-up

Daniel Gildenlöw – lead vocals, guitars and more
Johan Hallgren – guitars, vocals
Léo Margarit – drums, vocals
Daniel Karlsson – keyboards, guitars, vocals
Gustaf Hielm – bass, vocals