Lunatic Soul – The World Under Unsun
Het laatste Riverside album dateert van 2023 en dat was voorwaar geen gemakkelijke plaat: ‘ID.Entity’ was het vervolg op het sombere ‘Wasteland’ uit 2018 en voelde bijna als een nieuwe start voor Poolse proggers: frontman Mariusz Duda beschreef het zelf als een poging om te herontdekken ‘wie we zijn in een wereld vol digitale maskers’. Aan ambitie heeft het Duda nooit ontbroken, maar ‘ID.Entity’ was daarin de overtreffende trap, met felle kritiek op de gehele mensheid die zichzelf verliest inalgoritmes, sociale media en polarisatie.
Toch was het niet voldoende voor Duda. De man heeft een onweerstaanbare drang om voortdurend nieuwe muzikale wegen te bewandelen, wegen die met Riverside onbegaanbaar zijn. Daarvoor heeft hij Lunatic Soul dat hem meer vrijheid geeft. Hoewel vaak aangeduid als progressieve of symfonische rock, is het breder en bevat het elementen van ambient, folk, elektronica, en experimentele invloeden. Daarbij dient aangetekend dat elk album van Lunatic Soul anders klinkt dan het voorgaande.Op het album ‘Through Shaded Woods’ uit 2020 klinken bijvoorbeeld invloeden uit Slavische en Scandinavische folk, met minder elektronica dan voorgaande albums. De thematiek is vaak wel dezelfde: Duda behandelt existentiële thema’s als leven en dood, transitie, verlies, maar tegelijkertijd is er altijd de hoop in het werk van Lunatic Soul. ‘The World Under Unsun’ is geen uitzondering.
Nee, een echt vrolijke noot is de Pool niet. Neem alleen al het gegeven ‘unsun’: de zon tijdens een volledige verduistering, niets meer dan een schaduw over de aarde. En op die aarde gaat het niet goed, maar dat moeten we vooral overdrachtelijk zien. Duda projecteert het op een hoofdpersoon die zich probeert los te weken uit een giftige relatie, weg uit vastgeroeste patronen, terwijl hij gebukt gaat onder schuldgevoelens over het feit dat het niet lukt om te veranderen. De hoofdpersoon in een verduisterde staat, slechts nog een schaduw van zichzelf. Ze komen voor minder bij de psychiater op de sofa.
En dat uitgewerkt in negentig minuten muziek, uitgebracht op twee cd’s. Zoals al opgemerkt, aan ambitie geen gebrek, want het is niet eenvoudig om de aandacht van een luisteraar zo lang vast te houden. Dan moet er echt iets gebeuren in de muziek en wat dat betreft is de opening en tevens titelstuk niet meteen een stuk dat direct boeit. Het werd al eerder gereleased dan het album waarbij vooral opviel dat de electronica overheerst in een toon die zich het best laat omschrijven als ‘melancholiek’, of misschien wel gewoon donker, een tikje onheilspellend zelfs. Wat dat betreft heeft Lunatic Soul ons met de release van de tweede single, ‘The Prophecy’ als single op het verkeerde been gezet: die song had zomaar op een Riverside-album kunnen staan. Zeker wat betreft de spannende opbouw, maar bovenal horen we Duda op zijn best als zanger in een fraaie melodieuze track met meer rockelementen dan op andere stukken van ‘The World Under Unsun’.
De zwaarmoedige toon overheerst, ook in de langere stukken zoals ‘Mind Obscured, Heart Eclipsed’, ‘Hands Made of Lead’, ‘Game Called Life’ en Self in Distorted Glass’, allen epische stukken waarin werkelijk alles uit de kast wordt gehaald. En dan begint het ineens te dagen. Bij de eerste tonen van ‘Mind Obscured, Heart Eclipsed’ dringt zich onvermijdelijk de gelijkenis op met de eerste tonen van de negende symfonie van Antonin Dvořák, beter bekend als ‘Uit de nieuwe wereld’. De Tsjechische componist schreef zijn symfonie tijdens zijn verblijf in de VS, de ‘nieuwe wereld’. Duda schrijft een eigen ‘nieuwe wereld’, maar dan als metafoor voor een nieuwe mens die daarvoor eerst de duisternis uit lijf en hoofd moet zien kwijt te raken. Het stuk is goeddeels instrumentaal: het lange intro gaat over in een bas die zo geleend lijkt te zijn uit ‘One Of These Days’ van Pink Floyd, die weer plaatsmaakt voor een hoekige riff, onderbroken door een jazzy intermezzo met klarinetsolo.
‘Self in Distorted Glass’ is het laatste langere stuk en van een geheel andere orde. Op een stevig ritme en dikke, lage synths begint Duda hier aan de laatste episode in zijn cyclus van leven en dood; een cyclus, want oneindig. ‘I find myself standing here, it’s because I choose to return, to this world under unsun, to this life.’ Is het een vrije keus of kan de mens werkelijk niet ontsnappen aan zijn lot? De muziek wordt luider en dreigender, met de onophoudelijke dreun van percussie gaan we richting het einde, het nieuwe einde. Want er is altijd een nieuw einde, begeleidt door slechts een stemmige melodie op de piano.
Pas als die laatste noten wegebben, dringt het door dat we negentig minuten lang geboeid hebben zitten luisteren. De aanvankelijke scepsis heeft plaatsgemaakt voor bewondering, want Lunatic Soul heeft met dit album een moderne symfonie neergezet, de symfonie van de nieuwe mens. Ja. Het is ambitieus. Ja. Het is hier en daar grotesk, over de top wellicht. Ja. Je hoort waardoor Duda is beïnvloed: Pink Floyd, de ‘Topographic’ Yes, maar zonder enige twijfel ook klassieke componisten. Het resulteert in een muzikaal hoogstandje, dat bovendien meesterlijk is geproduceerd. Duda is in elk geval zelf behoorlijk in zijn nopjes met ‘The World Under Unsun’. ‘Normaal gesproken ben ik nooit helemaal tevreden met mijn albums, denk ik altijd dat het beter kan. Maar wat betreft dit album heb ik, denk ik, het recht om trots te zijn.’
Dat onderschrijven wij. Tip: luister eens naar die negende van Antonin Dvořák en dan naar dit. Dan begrijp je waarom dit ‘symfonische muziek’ wordt genoemd. (90/100) (Inside Out Music)
Bandleden
- Mariusz Duda – vocals, backing vocals, piano, keyboards, acoustic guitar, bass, piccolo bass, percussion
Tracks
- The World Under Unsun
- Loop of Fate
- Good Memories Don’t Want to Die
- Monsters
- The Prophecy
- Mind Obscured, Heart Eclipsed
- Torn in Two
- Hands Made of Lead
- Ardour
- Game Called Life
- Confession
- Parallels
- Self in Distorted Glass
- The New End
