Tiktaalika – Gods of Panaea
Tiktaalika. Je blijft je afvragen waar Haken-gitarist Charlie Griffiths de naam voor zijn soloproject vandaan heeft gehaald. We hebben wel een vermoeden, gezien de centrale thematiek in het werk: tiktaalik is de naam voor een uitgestorven reptielachtige soort en volgens wetenschappers is juist de tiktaalik de ‘missing link’ tussen vissen en de gewervelde dieren die aan land kwamen, zo’n vierhonderd miljoen jaar geleden. Wellicht moeten we het werk van Griffiths door die bril bekijken: als een link tussen zijn werk met Haken en zijn ambities in de echte heavy metal.
In 2022 was Tiktaalika de titel van zijn eerste soloalbum dat Griffiths nog onder zijn eigen naam uitbracht, maar inmiddels is het de overkoepelende naam van het gehele project. Op dit album wordt Griffiths bijgestaan door zijn Haken basbroertje Conner Green en Devin Townsend drummer Derby Todd. Als kers op de taart trekt er een bescheiden stoet aan niet te onderschatten vocalisten aan ons voorbij: Daniël de Jongh, Vladimir Lalić, Tommy Rogers en Rody Walker.
De centrale thematiek zal duidelijk zijn: het gaat om de aarde van honderden miljoenen jaren geleden. Het begrijpen van de teksten vergt dan wel enige studie. Om te beginnen met de titel: Pangea is het supercontinent waaruit alle huidige continenten zijn ontstaan. Wetenschappers menen dat dit is gebeurd in het tijdperk dat we Paleozoïcum noemen en dat tijdperk is op haar beurt weer verdeeld in vier blokken, zoals keurig opgesomd in ‘The Forbidden Zone’:
I am the Cambrian
Ordovician
Silurian reign
The architect of your flesh and bone
Alone we roamed the Devonian terrain
Dit is dus een lesje geschiedenis van onze planeet. Het Cambrian, Ordovicium, Siluur (Silurian in het Engels) en het Devoon zijn geologische tijdsaanduidingen. In deze periode ontstaat het meercellige leven, inclusief de eerste gewervelde dieren die aan land komen: de architectuur voor ons eigen vlees en bloed. Tiktaalika verhaalt over de ongerepte, woeste aarde die leven geeft, voedt en neemt, maar wel met de kanttekening dat het nu feitelijk een onleefbare bol is geworden door het egocentrisch handelen van de mensheid. Want vanzelfsprekend moet er een diepere laag zijn en bij voorkeur een geheven vingertje als het om onze planeet gaat en de puinbak die wij, mensen, er in absurd korte tijd van hebben gemaakt, wellicht daarom de – overigens meer dan geslaagde – keus om de track in een prima zittend doomjasje te gieten.
Tekstueel zou je een haakje kunnen vinden met Haken, om maar eens de flauwe woordgrap van stal te halen. Luister en vergelijk maar eens met “Fauna’, het meest recente album van Haken, met daarop tracks als ‘Sempitermal Beings’. De muziek van Tiktaalika is echter oneindig veel heftiger dan dat van het moederschip. Wellicht is dit de ambitie van Griffiths: onversneden, snoeiharde heavy metal – hier en daar zelfs met een vleug serieuze trash en een flinke dot doom – dat aardplaten kan laten verschuiven. ‘Gods of Pangaea’ dendert een klein uur door de speakers met werkelijk verwoestend gitaargeweld, want alles op het album draait om de riff. Griffiths toont zich de absolute meester in het neerzetten van riffs die alles kunnen dragen. Het is hard, het is snel, het is complex, maar het blijft te allen tijde melodieus.
Melodieus, maar Tiktaalita raast, grauwt, gromt, brult en beukt het oercontinent aan stukken in de trash van de openingstrack ‘Tyrannicide’ en de doom in ‘The Forbidden Zone’, om daarna weer terug te keren naar de trash in de afsluiter ‘The Lost Continent’. Niets blijft ons bespaard. Rust krijgen we heel eventjes in ‘Mesozoic Mantras’ dat een fraaie opbouw kent, van een ingetogen intro tot het slotstuk van de track waarin Vladimir Lalić mag laten horen dat hij een onwerkelijk bereik heeft. Het is de tweede track waarop Lalić, de frontman van Organised Chaos, zijn vocale spierballen mag laten rollen. Daarna is het de beurt aan Tommy Rogers (Between The Buried & Me) en Rody Walker (Protest The Hero). Omwille van de volledigheid: Daniël de Jongh neemt ook nog drie tracks voor zijn rekening.
Ondanks het feit dat het muzikaal allemaal tadeloos voortraast als een Japanse bullittrain, kan het gebruik van vier verschillende leadzangers, elk met hun volstrekt eigen stijl, tot irritatie leiden. Muzikaal is dit evenwel een geoliede machine, waarin alle radartjes als vanzelf in elkaar vallen door ingenieuze riffs en solo’s die verschillende elementen laten versmelten, zodat elke song – ook de langere stukken zoals de titeltrack en de afsluiter ‘The Lost Continent’ – een eenheid is, de eenheid die Pangaea ooit was, totdat het uit elkaar werd verdreven, de huidige werelddelen werden gevormd en alle ellende begon. Tegenwoordig is eenheid ver te zoeken: werelddelen staan elkaar naar het leven en daarbij zijn territoriale driften het belangrijkste motief.
Dan verlang je soms terug naar dat ene supercontinent en de droom over een eenheid die er misschien zou zijn geweest als we niet van elkaar zouden zijn gescheiden door oceanen. In ‘The Lost Continent’ wordt dit unheimische gevoel verwoord:
Now the world is torn apart
I can see the cracks begin to form
Now all I can do is hold on to that hope
We hopen mee. Heel erg.
(85/100)(Inside Out Music)
Bandleden
- Charlie Griffiths – guitars
- Daniel de Jongh – vocals
- Darby Todd – drums
- Conner Green – bass
- Tommy Rogers – vocals
- Rody Walker – vocals
- Vladimir Lalić – vocals
Tracks
- Tyrannicide feat. Daniël de Jongh
- Gods of Pangaea feat. Daniël de Jongh
- The Forbidden Zone feat. Vladimir Lalić
- Mesozoic Mantras feat. Vladimir Lalić
- Fault Lines feat. Rody Walker
- Give Up The Ghost feat. Daniël de Jongh
- Lost Continent feat. Tommy Rogers
- Chicxulub (Bonus Track on CD & Digital)
