Steven Wilson: vakmanschap, perfect geluid en visueel spektakel

Op de laatste Bospop editie, waar hij festivalafsluiter na Dream Theater was, heeft Steven Wilson al laten zien dat hij inclusief zijn band de prog rock attractie is van dit moment en alle rivalen ruimschoots achter zich laat.

Woensdag presenteerde het mooi verbouwde 013 trots ‘An Evening With Steven Wilson’. 013 biedt nu plaats aan ongeveer 3.000 muziekliefhebbers en Wilson mocht rekenen op een vol huis in Tilburg. Plaats delict was de Jupiler zaal; een uitnodigende mooie open zaal met naar achteren een oplopende vloer zodat vanaf alle staanposities een goed zicht op het podium mogelijk is.

Wilson is een zeer veelzijdige artiest die alles in dienst doet van de kunst. Als solo artiest weet hij zichzelf elke twee jaar te transformeren en zijn grenzen te verleggen, de muzikale projecten waarin hij betrokken is als muzikant dekken een enorm breed spectrum af. Binnen de progressieve muziek is hij een veel gevraagde producer. En last but not least; zijn remixen van een in aantal toenemende prog rock klassiekers zijn formidabel. King Crimson’s Robert Fripp stelt dat door de remixen van Wilson de King Crimson klassiekers eindelijk op de plaat staan zoals dat oorspronkelijk bedoeld was. En wat Wilson bijzonder siert is dat hij een man is die de touwtjes en de regie in handen heeft zonder zijn ego te zeer op de voorgrond te drukken. En last but not least; Wilson is een perfectionist en heeft een absoluut oog en oor voor detail.

Het avondvullende optreden was uit twee sets opgebouwd: de eerste set betrof een integrale uitvoering van het in 2015 verschenen meesterwerk ‘Hand Cannot Erase’. Het tweede deel betrof een verrassingsmix van nieuwe nummers van het album ‘4,5’ afgewisseld met ouder solowerk en een selectie uit de Porcupine Tree doos.

Set 1: Hand Cannot Erase

‘Hand Cannot Erase’ betreft een concept album hoofdzakelijk geïnspireerd op de documentaire “Dreams Of A Life”. Een indringend waar gebeurd verhaal dat handelt over een jonge vrouw die twee jaar lang dood in haar flat lag voordat iemand haar miste. Het hele album draait dan ook rondom een vrouw in de moderne stad. Een vrouw die zichzelf helemaal terugtrekt uit de moderne wereld zonder dat het wordt opgemerkt door de omgeving.

Het publiek werd in de juiste stemming gebracht door filmbeelden te tonen van een mistroostige hoogbouw waar de bewoners in hun kleine woningen hun leven leiden, waarna keyboard wizard Adam Holzman de eerste akkoorden van het album speelde.

Het eerste deel van het optreden van Wilson en zijn band was in een woord magisch en hypnotiserend te noemen. Alle emoties die de hoofdpersoon van zijn album mee heeft gemaakt werden afgebeeld en opgeroepen in de muziek, teksten, beeld en film materiaal. Het optreden in een fantastische quadrofonische geluidsopstelling bestond uit de integrale uitvoering van dit album. Voor alle duidelijkheid: de nummers werden niet 1 op 1 nagespeeld; nagenoeg alle nummers zijn door de live optredens gegroeid. Ondanks een strakke regie was er hier en daar ruimte voor de zeer getalenteerde band een eigen invulling te geven aan sommige passages. Gitarist David Killminster heeft de plek die vroeger door Guthry Govan werd ingevuld, definitief ingenomen zonder zijn eigen muzikale identiteit geweld aan te doen. Hetzelfde geldt voor de zeer hard werkende en naar eigen zeggen bij Wilson tijd van zijn leven hebbende drummer Craig Blundell. De excentrieke en veelzijdige musicus Nick Beggs liet horen dat hij naast de perfecte beheersing van de bas en Chapman stick ook gitaar en keyboard kan spelen. Adam Holzman is echter de geniale toetsenist die de meeste nummers van een typische klankkleur bediende middels een combinatie van digitale en analoge keyboards inclusief een Moog synthesizer.

Een vlekkeloze en geinspireerde muzikale uitvoering in combinatie met het visuele materiaal gaven een soms overweldigende inzage in de denk en emotionele wereld die de hoofdpersoon doormaakt tijdens haar eenzaamheid.

Set 2: het verrassinsgmenu

De tweede set werd geopend met een aan Pink Floyd herinnerende uitvoering van Porcupine Tree’s ‘Dark Matter’.
Harmony Korine inclusief de surrealistische film van Lasse Hoille bracht vervolgens het publiek in hogere sferen. Het openingsnummer van ‘4,5’, ‘My Book of Regrets’, ging vooraf aan een toelichting van Wilson op het album: ‘4,5’ bevat nummers die gewoon af zijn en niet pasten in of op de reeds verschenen solo albums. Er is dus geen sprake van leftovers of transitie album aldus Wilson. De uitvoering van het beangstigende Index was zoals altijd intrigerend.

Porcupine Tree’s gevoelige ballad ‘Lazarus’ werd opgedragen aan David Bowie; een van Wilson’s helden. Een zeer ontspannen en zelfverzekerd ogende Wilson wees het publiek erop dat ‘Lazarus’ ook over een persoon met de naam David handelt en dat toeval niet bestaat. Noemenswaardig detail was de heerlijke achtergrondzang van Nick Beggs die in diverse nummers, maar hier helemaal op zijn plek was.

‘Don’t Hate Me’, dat ook op ‘4,5’ staat, is origineel ook een Porcupine Tree compositie met echter typisch bopachtig keyboardwerk van Adam Holzman. Muzikale hoogtepunten van de tweede set waren ‘Vermillioncore’ en ‘Sleep Together’, waarin de band alle registers open trok, waren mindblowing en de bevestiging dat hier wellicht de sterkst musicerende progrock band van dit moment aan het musiceren was.

Als toegift werd nog de meezinger ‘The Sound of Muzak’ gespeeld en deze happening werd afgesloten met volgens Wilson zijn beste compositie ooit: ‘The Raven That Refused To Sing’. Na afloop gaf het deels in trance zijnde publiek een minutenlang daverend applaus. Dit memorabele concert was een totaalcreatie waarin muzikaal vakmanschap, perfect geluid en visueel spektakel bij elkaar kwamen met zeer ontvankelijke en toegewijde fans. Een optreden met zichtbaar emotionele impact op het volgens Wilson merendeel melancholische publiek.

Foto’s (c) Hen Metsemakers