Black Sabbath – Paranoid (50th Anniversary Super Deluxe Boxset)

De onbetwiste grondlegger dan wel uitvinder van de heavy metal, Black Sabbath, heeft weer een feestje te vieren: op 18 september jl, was het vijftig jaar geleden dat het monumentale tweede album, ‘Paranoid’ uitkwam. Een dik half jaar daarvoor, op 13 februari 1970 om precies te zijn, releasde het Birminghamse viertal zijn debuut ‘Black Sabbath’; de inspiratie kon niet op in die tijd. Maar beide albums staan nog altijd als een huis, klassiekers in de ware zin des woords. Want iedere rockfan, zelfs de meest verstokte aanhangers van het Sabbath Dio-tijdperk, zal pareltjes als ‘War Pigs’, ‘Paranoid’ of ‘Iron Man’ op hun waarde weten te schatten. En ze komen dan ook nog dagelijks voorbij op de classic rock zenders in de wereld.

Nou zijn in de loop der tijd nogal wat, veelal dure, re-issues van deze band verschenen. Als het geen boxsets zijn, dan wel mooie heruitgaven. De verstokte fan kan er een kamer mee vullen en zijn spaarrekening aan spenderen. Nu dus weer één, terwijl er bij het 40-jarig jubileum ook al een vergelijkbare set was uitgebracht rondom dit album. Overdaad schaadt, ook al is er blijkbaar een markt voor. Wat voegt deze nieuwe versie dan nog toe? Nou, best veel: het oorspronkelijk album is geremasterd en nu aangevuld met twee live concerten (Montreux en Brussel) en een zgn. super quad mix in stereo. Voeg daarbij een lijvig boekwerk met achtergrondinformatie, replica van een tourboek, totaal 4 cd’s of 5 lp’s en je hebt een mooie box.

Over de jarige job zelf kunnen we kort zijn, deze heeft nog niets van zijn glans verloren, ondanks de naar huidige productiemaatstaven wat kale mix en relatief korte speelduur. De remastering klinkt prima en open, waarin alle drie de instrumenten goed te onderscheiden zijn. De nummers blijven toppers, met de machtige opener ‘War Pigs’, het logge ‘Iron Man’ en de onverwachte, want last-minute geschreven omdat er te weinig nummers waren, grote hit ‘Paranoid’ voorop. Maar ook de spacey, bluesy ballad ‘Planet Caravan’ en het huppelende ‘Fairies Wair Boots’ blijven toppers. Allemaal songs die de afgelopen vijftig jaar vast onderdeel van de setlist waren, behalve ‘Planet Caravan’ dan. En ook allemaal vaak gecoverd zijn. Het uitgesponnen en mooi opgebouwde ‘Hands of Doom’ mag dan wat minder bekend zijn, het blijft een prachtig doomy en afwisselend Sabbath nummer. Eigenlijk vallen alleen het op de tempoversnelling na wat eentonige ‘Electric Funeral’ en het instrumentale en de veredelde drumsolo ‘Rat Salad’ wat tegen.

Maar samenvattend was de tand des tijd zeer mild voor deze ‘Paranoid’. Over de ‘stereo quad mix’ kan ik weinig melden; volgens mij is een quadrafonische mix bedoeld voor minimaal vier speakers, dus op voorhand lijkt dit me wat overbodig. Over naar de twee live albums, die de liefhebbers al lang op bootleg hadden natuurlijk, maar voor nu geluidstechnisch zijn afgestoft. Te beginnen met Montreux. Het geluid is prima, al staat de zang van Ozzy wel erg vooraan in de mix. Maar hij zingt prima, voor zover je zijn stem kunt pruimen natuurlijk. Helaas vooral nummers van ‘Paranoid’ op beide live albums, op ‘N.I.B.’, ‘Black Sabbath’ en ‘Behind the Wall of Sleep’ na. Het concert uit Brussel klinkt net ietsje ieler, ook de stem van Ozzy, maar ook deze is prima te genieten. Met een mooie versie van ‘Black Sabbath’ als hoogtepunt.

Kortom, de verzamelaars en Black Sabbath fans hebben er weer een kostenpost, maar mooi tijdsdocument bij. Ik ben benieuwd naar het verhaal achter de nogal vreemde hoes trouwens, wellicht is dat terug te lezen in het bijgeleverde boek. Het wachten is op het Abrahams-feestje rondom het destijds 10 maanden later verschenen ‘Master of Reality’, kwalitatief zeker zo sterk.
(80/100 – Sanctuary)

Tracklist

CD 1: Paranoid (2012 – Remaster)
1. War Pigs / Luke’s Wall
2. Paranoid
3. Planet Caravan
4. Iron Man
5. Electric Funeral
6. Hand of Doom
7. Rat Salad
8. Jack the Stripper / Fairies Wear Boots

CD 2 – Quadradisc Mix In Stereo 1974

CD 3: Live in Montreux 1970
1. Intro
2. Paranoid
3. N.I.B.
4. Behind The Wall Of Sleep
5. Iron Man
6. War Pigs
7. Fairies Wear Boots
8. Hand Of Doom

CD 4: Live in Brussels 1970
1. Paranoid
2. Hand Of Doom
3. Rat Salad
4. Iron Man
5. Black Sabbath
6. N.I.B.
7. Behind the Wall of Sleep
8. War Pigs
9. Fairies Wear Boots

Line up

Ozzy Osbourne (zang)
Tony Iommi (gitaar)
Geezer Butler (bas)
Bill Ward (drums)